واژة عروس در فرهنگ ژرمنی پریسا درخشان مقدم عضو هیا ت علمی دانشگاه آزاد اسلامی

Transkript

1 واژة عروس در فرهنگ ژرمنی پریسا درخشان مقدم عضو هیا ت علمی دانشگاه آزاد اسلامی چکیده مقالە حاضر به بررسی واژة عروس (Braut) در زبان ژرمنی و ریشهشناختی آن با توجه به چند زبان دیگر خانوادة زبانی هند و اروپایی میپردازد. از این کلمه معانی: زوجە شرعی زن در روز ازدواج نامزد همسر پسر دوشیزه باکره و همبستر از متنهاي گوناگون باستان و میانه در دست است. در یک دوره معناي صفتی هم داشته است که احتمالا کلمە عروسی (Hochzeit) همریشه با این معنی است. در تحولات آوایی این واژه, بار فرهنگی آن را نباید فراموش کرد. واژههاي کلیدي: ریشهشناختی زبان زبانشناسی معنیشناسی مقدمه ویلهلم براونه (1907:9 (Braune در مناقشهاي با ا تو بهاگل (1902 (Behaghel به نتایج روشی مهم دربارة کتاب اسطورة آفرینش ساکسون باستان رسیدند: در اینجا مایلم قواعدي کلی را خاطرنشان سازم که ممکن نیست بر اساس یک عقیدة از پیش تعیین شده و یا بر اساس ریشهشناسی لغت از بیرون آمده براي معناي لغتی در یک مرحله زبانی معین باشد. در ابتدا بیشتر باید روشهاي آزموده شده در زبانشناسی در تحقیقات کاربرد درونزبانی واژه را در روابط بین متنهاي موجود بررسی کرد. سپس این سو ال مطرح میشود که معناي واژه در دورانهاي بعدي چیست و در مکانهاي دیگر ریشهشناسی واژه چگونه منتقل شده است. بهاگل دربارة واژة Braut به معنی عروس مشخص نکرده است که در ساکسون باستان برخلاف استفادة این واژه در تمامی زبانهاي ژرمنی امروزي بهمعناي زن اردواج کرده در هر سن است. و براونه در مقالهاي توضیح میدهد که به نظر او چگونه باید در تشریح متن این معنا را درنظر گرفت. اما خود او نیز در مرحلە پیشرفتە تشریح متن همان اشتباهی را میکند که بهاگل مرتکب شده بود. از آنجا که هر دو در روششناسی به خطا رفتهاند بررسی دربارة این واژه ضروري به نظر میرسد.

2 مجلە زبان و زبان شناسی 1- زوجە شرعی در ادبیات ژرمنی باستان واژة Braut به معناي زوجە شرعی است و در آن سن شخص یا طول زمان گذشته از ازدواج هیچ نقشی ندارد. در همە موارد در انجیل نوشته شده به ساکسون باستان معناي طبیعی و حقیقی واژه همین است و در هیچ کجا نباید براي واژة معناي brūd دیگري درنظر گرفت. با آنکه در چند مورد تصور میرود به معنی زن جوان در روز عروسی باشد. به نظر میرسد واژة brūdi-gomo به معنی داماد هم براي مشخص کردن فردي است که مدتی از ازدواج او گذشته است (509.(Heliand این سو ال مهم مطرح میشود که آیا این واژه به معناي کلی زن زن متا هل است. هلیاند ( (Heliand در متنی هرودس را از قول یوحنا براي گرفتن همسر برادرش سرزنش میکند: Buide imu be theru brudi, thiu er sines broder uuas idis an ehti anttat he ellior skoc uuerold uueslode. Tho imu that uuif ginam the cuning te quenun: er uuarun iro kind odan, barn be is broder. Tho bigan imu thea brud lahan Iohannes the godo, quad that it gode uuari. uualdande uuidermod, that it enig uuero frumidi, hebbie si imu te hiuun. هرودس با Braut زندگی میکند که قبلا همسر برادرش بوده و اکنون برادر م رده است. هرودس همسر پادشاه را به زنی اختیار میکند. او قبلا فرزندانی از پادشاه در گذشته داشته است. آنگاه یوحناي نیکوکار شروع به سرزنش Braut میکند: این خلاف قانون خداست که مردي Braut برادرش را به هماغوشی کشد و او را به عنوان همسر برگزیند. مسلم است که به همسري درآوردن زن برادر عملی مکروه به شمار میرفته است. با توجه به متن دو معنی از واژهي Braut استنباط میشود: 1- زن نویسنده در جاي نخست زن و در بقیە موارد همسر شرعی است. 2- زوجە شرعی. پس احتمالا منظور کاربرد واژه به این شکل در ادبیات انگلیسی باستان نیز به جز چند مورد زیر نادر است: در سارا به عنوان Genesis چندبار به کار رفته است. Braut براي ابراهیم خوانده میشود. همچنین در این واژه Beowulf با این حال معناي داده شده در واژهنامهها: زن بهطور کلی کافی نیست. از شواهد بهدست آمده برمیآید که واژه به معنی زوجه است معناي دیگر آن میتواند دوشیزه باشد و معناي سوم آن هنوز مورد تردید است. ترجمە واژه به :(Atlaquida 8,1 f.) زن همسر بخصوص در مثال زیر مورد توجه است Hvat hyggr pú brúdi bendo, pá er hon ocr baug sendi,

3 واژة «عروس» در فرهنگ ژرمنی بهنظر میرسد Braut به چه چیزي خواسته اشاره کند که براي ما یک حلقه فرستاده است... (به همراه موي گرگ). ارتباط گودرون (Gudrun) زوجە شرعی آتلی (Atli) است اما در اینجا هیچ مفهوم درستی در این به دست نمیدهد (شاید: گودرون میخواهد به آتلی هشدار دهد با وجود آنکه همسر قانونی اوست ) در اینجا زن زوجه مسلما مناسب است اما در نظر گرفتن معنی بدون دلیل موثق و قانعکننده مورد انتقاد است. بهطور کلی معنی زن همسر براي brúdr اثباتناپذیر است حتی اگر در متن دیگري معناي مشابهی داشته باشد. در ادبیات آلمانی علیاي باستان (ahd.) :(Hildebrandslied 19f.) به نمونە مهمی دست مییابیم her furlaet in lante luttila sitten prut[i] in bure, barn unwahsan, او در سرزمین دوباره مینشاند در مقام کوچک زوجە شرعی را در اتاقش [مذکر] کودك نابالغ را. البته معنی کاملا روشن نیست. 2- زن در روز ازدواج این معنا براي ما ما نوستر است و درنظر گرفتن این مفهوم براي واژة Braut طبیعیتر بهنظر میرسد. البته حد و مرز زمانی براي آن در هر سنتی متفاوت است. این کاربرد معنایی در تمام زبانهاي ژرمنی امروزي مصداق دارد اما تفاوتهاي کوچکی نیز به چشم میخورد: الف- تازه ازدواج کرده بخصوص در زبان انگلیسی از این واژه براي زنی که تازه ازدواج کرده و مدتی نیز از زمان ازدواجش میگذرد به کار میرود. اینکه تا چندوقت پس از ازدواج هنوز به او عروس گفته میشود نامشخص است. شاید تا زمانی که نخستین فرزند را به دنیا آورد! این مسي له مطرح است که این معناي اولیه است یا ثانویه و بعدا گسترش یافته است. از طرفی نامشخص است که چه مدت از زمان ازدواج میگذرد شاید روزها یا هفتهها و از طرف دیگر زبان همواره محافظهکار و مقاوم است ) هب ویژه زبان نوشتاري) بنابراین گرایش به حفظ ویژگیها و صفتهاي واژه دارد حتی اگر دیگر به آن معنا بکار نروند بخصوص اگر واژه معناي مثبتی بدهد (مانند اینجا). باید اشاره کرد که واژهه يا Verlobter Verlobte, هب( معنی: نامزد (مذکر) نامزد (مو نث)) بههمین دلیل به آسانی در واژههاي Verheirateter Verheiratete, (متا هل (مذکر) و متا هل (مو نث)) گسترش یافتهاند به ویژه اگر به معناي اصلی آنها یعنی قول دادن توجه داشته باشیم. 121

4 مجلە زبان و زبان شناسی پس gimahalo, a- در اصل به معنی نامزد (مذکر و مو نث) در آلمانی علیاي باستان (ahd.) است و سپس در دوران متا خرتر آلمانی علیاي باستان به صورت زوج و زوجه (Ehemann, Ehefrau) درآمده و در آلمانی فصیح امروزي به صورت Gemahlin و Gemahl ظاهر میشوند. به همین دلیل Sponsus و Sponsa در لاتینی بهمعنی نامزد (مذکر مو نث) در زبانهاي رومی امروزي تحول یافتهاند بهطور مثال در زبان فرانسه Gemahl (= époux آلمانی) و (= épouse Gemahlin آلمانی) است. ب- نامزد بخصوص در زبان آلمانی واژة نامزد به معنی Braut آمده است. باید در نظر داشت که نامزدي بهعنوان یک رکن اساسی در ازدواج مد نظر بوده است و این دو پدیده به سرعت و به دنبال هم رخ میدادند. علاوه بر آن ارزش نامزدي بالا بوده و به دلایل فرهنگی رابطە تنگاتنگی با خود ازدواج داشته است. براونه (.260f (Braune ;1907 از نوشتهاي متعلق به گاله (Gallée) نقل میکند: در زادگاه گاله به زن جوانی Braut گفته میشد که (در پی عقد و ازدواج) از خانه والدین به خانە شوهر میرفت. در زمان ناپلي ون ثبتنام رسمی و اعلان رسمی این اسمنویسی چهارده روز طول میکشید و واژة Braut مشخصکنندة روزهاي این اسمنویسی بود. در زبان انگلیسی این اصطلاح به روز ازدواج و روزهاي ماه عسل اطلاق میشد. اما گاهی نیز در اعلان رسمی ازدواج بهکار میرفت. بههر حال پایه و اساس آن ثابت است: معناي زن در روز ازدواج به نسبت عرف و اخلاق متفاوت بوده است. واژه در آلمانی به این معنی از منطقە آلمانی میانە شرقی آمده است و از زمان لوتر به بعد شواهدي از آن در دست است. یکی از معانی قرض گیري شده از (= (Schwiegertochter ج- عروس (= همسر پسر) عروس به معنی همسر پسر براي اطلاق به زن جوانی به عنوان این معنی در دوران باستان زبانهاي رومی است. Schwiegertochter ارزشی منفی داشته است. بهتر است براي کاربرد واژه فقط به نقش عروس به عنوان Braut در همان نقطە زمانی شروع ازدواج توجه کرد. د- دوشیزه در این معنی منظور از واژه دوشیزه یعنی (= Mädchen دختر باکره) است که مورد انتقاد زیادي قرار دارد. معانی Braut و Jungfrau خیلی به هم وابستهاند و از نظر تحول معنایی همواره

5 واژة «عروس» در فرهنگ ژرمنی Jungfrau از به سمت Braut میرویم و برعکس آن اتفاق نمیافتد. اگر در آلمانی معنی Jungfrau براي واژة Braut قابل اثبات باشد پس نتیجهگیري ریشهشناختی حتمی و قطعی آن این است که Jungfrau نقطە آغاز معنی است. این معنی در ادبیات شمال باستان به کار رفته است به ویژه در نام بردن والکورها دیوزنها و دیگر موجودات (نیمه) اسطورهاي با واژة brúdr بهجاي mey و mœr بهمعنی دوشیزه. اما از آنجا که طبیعتا چنین دوشیزهاي را میتوان Weib یا Frau نیز نامید معنی اجباري Jungfrau قابل اثبات نیست. در ادبیات انگلیسی باستان : ( Crist 35-37) به معناي دوشیزه (البته مورد تردید) اشاره شده است Waes seo faemne geong, mægd manes leas, þe he him to meder geceas ; þæt wæs geworden butan weres frigum, pæt purh bearnes gebyrd bryd eacen weard. دوشیزه جوان بود دوشیزهاي بیشک که براي مادر شدن برگزیده شد این واقعه بدون تماس با مردي اتفاق افتاد که دوشیزهاي باردار شد و کودکی به دنیا آورد (سطر آخر کاملا روشن نیست.(Crist این مفهوم در انگلیسی دورة میانه کاملا روشن است اما حاصل و چگونگی آن پیچیده است. ( Middle English Dictionary, ed. Hans Kurath & Sherman M. Kuhn, vol. I, Ann Arbor 1956, S. 876f., 884 ff., 1164) واژة bird(e) بهطور معمول با Braut آلمانی مطابقت میکند همچنین زوجە شرعی معنی میدهد. معانی ضمنی آن عبارتنداز دوشیزه باکره محبوب و بافت متن نشان نمیدهد که کاربرد این معانی در تکتک موارد چگونه است. علاوه بر آن فقط یک birde دوشیزة (نجیب و اصیل) وجود دارد که ریشهشناختی آن متفاوت است burd).( OED در واژهنامە انگلیسی میانه سپس مشخص میشود که این واژه تقریبا یک واژة ادیبانه است و به ویژه در قافیهپردازيهاي شعري بکار میرود و باید احتمالا از گونە متغیري از birthe به معنی تول د گرفته شده و مترادفی تقریبی از birde باشد. این ادعا نیازمند اصلاح دقیق و معینی است. معنی صریح واژة : birthe تولد زایش اصیلزاده شجره و تبار ثمر جوانه (در زبان والا) است که با گسترش این معنا مفاهیم خانواده و اصل و نسب و مانند اینها را در بر میگیرد. اگر اشخاص اینگونه نامیده شوند منظور پسران است. واژة birde بهعنوان واژهاي در زبان شعر با تفاوت آوایی که الزاما نباید مربوط به محل متن باشد با کاربردهاي کاملا روشن از واژة bryd در انگلیسی باستان آمده است که به صورت bride and barn به معنی زن و بچه از همین معنی در انگلیسی باستان (زوجه شرعی) گرفته شده است. علاوه بر آن معناي دوشیزه 123

6 مجلە زبان و زبان شناسی (براي مریم باکره) کاملا روشن است و باید از همان ریشه آمده باشد. سپس از زایش ولادت به پسر نوجوان و پس از آن دوشیزه معنی شده است.اگر فرض کنیم به معنی دوشیزة نجیب و اصیل باشد (که البته تا یید نشده است) پس باید تا ثیر birthe را روي واژه بپذیریم. شواهدي که در انگلیسی دورة میانه موجود است معانی: نجیبزاده نوباوه/نورسته ل رد (اعیان و اشراف) جوان را میدهد و علاوه بر آنها میتوان حوزة معنایی دوشیزه باکره را هم به این فهرست اضافه کرد. در بقیە موارد (ویژگیهاي مردانه) بسته به بافت متن از birthe گرفته شدهاند و حتیالمقدور شیوة املایی بیقاعده و غیرمعمولی دارند و ادغامی از صورتهاي املایی birde و birthe غیرممکن بهنظر نمیرسد. ه- همبستر (زن) در این مورد بحثی پیش میآید با نظریە اصلی براون (1907:47 (Braune مبنی بر آنکه واژة BRAUT در اصل معنی کاملا جنسی دارد (چیزي که تقریبا هیچکس قبولش ندارد). وي اعتقاد دارد که: brūt نسبت به روابط درست کاملا بیاعتناست جنسی مرد با زنی که در کنار مردي همبستر میشود. البته... و مربوط میشود به رابطە فیزیولوژي و اما دربارة این واژه باید از همان نقطە آغاز بحث کرد. براونه خود بر این باور صحه میگذارد که اکنون واژة braut و brūt در صورت نوشتاري تمام زبانهاي ژرمنی زندة دنیا فقط به معنی رابطە مشروع و قانونی است. اکنون کاملا آسان است که یک رابطە بیاعتبار و بدنام را در یک واژة مثبت مستور کنیم تا بعدها با تکرار آن واژة با معناي مثبت به تدریج معنی به سمت منفی پیش رود. مشکل میتوان پذیرفت که ممکن است یک معناي منفی یا خنثی که روابط از نظر اجتماعی منفی را میرساند به معنایی مثبت تبدیل شود و به نظر نمیرسد دلایلی براي اثبات چنین تحول زبانی وجود داشته باشد. در تریستان (Tristan) اثر هاینریش فون فريبرگ میشود که تریستان در اندیشە خود به سمت ایزولده بدون آنکه پیمان زناشویی بسته شود. توصیف میکند: (Heinrich von Freiberg) (Isolde) شرح داده میرود و با او ازدواج میکند شاعر این موقعیت بخصوص را با متغیرهاي متفاوتی ایزولده یک wānbrūt است عروسی در فکر و اندیشه یک Braut فرضی یا احتمالی irs magettuoms sie maget bleip. ob sie des willen were ein brut, بکارت او محفوظ ماند زمانی که او میخواست واقعا عروس شود.

7 واژة «عروس» در فرهنگ ژرمنی یا در جاي دیگر: چنین شد براي ایزولده محبوب دوشیزه بود. ouch gienc Isot ; Tristandes trut, die mit dem namen was ein brut und noch der werke was ein maget, تریستان که به عنوان Braut نامیده شد اما او همچنان واضح است که نویسنده در این موارد تفاوتی بین Braut و Jungfrau قاي ل میشود و اتفاقا منظور او آن است که ایزولده با تریستان نخوابیده است و نکتە مهم دیگر دربارة بکارت ایزولده است. دربارة بکارت مثال دیگري از شعري بدون عنوان از نوشتههایس لایپزیگ داریم 1952:38nI) (Carl von Kraus که در آن دربارة ارزش زنان (wīp) درست همانند دوشیزگان صحبت میشود: würd uz der meide niht ein wip so würde ouch nimmer mannes lip geborn von keiner meide. da von ist wip der höhste nam. der meide keiniu sich des scham: da von sint si der manne trut. würd uz der meide niht ein brut, so wære ez kranc getreide. اگر دوشیزهاي زن نشود چگونه انسانی از او زاده شود. بنابراین weib بالاترین نام است هیچ دوشیزهاي نباید از آن شرم داشته باشد به همین دلیل محبوب مردان Braut نشود مسیر چیزها فقیرانه است. در اینجا تضاد بین BRAUT و JUNGFRAU کاملا دیده میشود. اند. اگر دوشیزهاي 3- ریشهشناسی واژة Braut و brūdi- * در ژرمنی br- در آغاز واژه بر اساس قوانین آوایی به mr- برمیگردد و mar- حداقل در زبان لیتاونی در معنی عروس آمده است که به نظر مناسب است تا در این زمینه به دنبال ریشهشناختی واژه بگردیم. دربارة رابطە خویشاوندي به معنی جوان دوشیزه باکره برمیگردد اما میتوانیم اندکی پیش از آن هم برگردیم که در آن صورت واژههایی براي جوان و دوشیزه که غالبا معنی صفتی دارند یا جوان تازه نو یا شبیه به آن است که به معنی واژه میخورد. 125

8 مجلە زبان و زبان شناسی در آلمانی علیاي باستان به معنی muruwi واژة ظریف تازه در کنار واژة آلمانی maro بهمعنی آب شدن / ذوب شدن حل شدن نرم کردن هستند. واژههاي دیگري از همین ریشه وجود دارند مانند: (انگلیسی) (آلمانی) (آلمانی) آب شدن آب شدن نرم * mel-dmeldō m(e)ldu- در ریشهشناختی واژه به ریشهاي از هندي باستان میرسیم که بسیار جالب است: هندي باستان * mer-jomárya-(m) که در آلمانی به صورت مو نت meĩrax دوشیزه دیده میشود. از صورتهایی که هم از نظر ظاهر و هم از نظر معنایی با ساخت واژة ما بیشتر مناسبند واژة لیتاونی marti به معنی عروس زن جوان همسر پسر خواهرزن خواهر شوهر زن برادر است که واژة فنلاندي morsian به معنی عروس از اینجا وامگیري کرده است. بهنظر میرسد از روي صرف ستاك i- بازسازي شده باشد. شاید واژه براي عروسی (Hochzeit) از یکی از کلمات براي Braut مشتق شده باشد که این مسي له البته قطعی نیست ولی احتمال آن میرود. بعضیها یکی از القاب آرتمیس (ایزدبانوي شکار یونانی) بهصورت Britomartis را از همین ریشه میدانند. است که البته میتواند براي شخص هم بکار رود ( Jugend در آلمانی امروزي) مثلا همانطوري که ما زیبایی را براي یک زن زیبا به کار میبریم مسلما در آلمانی صفتی براي ظریف جوان محسوب میشده است. کشیدگی واکه از کجا آمده است باستان و mearu در انگلیسی باستان معناي یکسانی دارند. این کلمات از واژة هیتی marija- * که به معنی مرد جوان عاشق خواستگار است و همچنین صورت گستره یافتە maryaká- ti- در واژة brūdi- در همین ارتباط چیزي نمیتواند باشد بهجز همان بخشی که مثلا در واژة yuvati- هندي باستان به معنی دوشیزه میبینیم. این جزء ساخت صفت انتزاعی در هندي پاسخ به این سو ال آسان نیست اما شواهدي نظیر آن وجود دارند: مثلا در هندي باستان guru- gru- به معنی دشوار/گران (سنگین) r واکهگون + u آمده است. در لتی و ایتالیایی با -t ساخته میشود یعنی r واکهگون و u کشیده میشوند: در ایتالیایی brūtus و در لتی.grūts همین تغییر ممکن است در واژة brūdi- * ژرمنی رخ داده باشد اگرچه امکان تحول آوایی به دلیل ساختواژي

9 واژة «عروس» در فرهنگ ژرمنی نیز میرود از این رو ساخت کلمه دوشیزگی بکارت نیز بکار رفته است. ظرافت جوانی معنی میدهد و در این مورد به معنی جالب است که وقتی در فارسی (که یکی از زبانهاي هند و اروپایی است) به دنبال ریشە این واژه میگشتم به دنبال یکی از متنهاي فارسی میانه (دینکرد هفتم) (آموزگار و تفضلی : ) به واژة اروس رسیدم.... بهمن به نظر او چنین آمد که شاخە سفیدي در دست داشت و با خود گیاهی را میبرد و آن گیاه را نمیآزرد. آن شاخە مینوي (نماد ) دین بود... خانم دکتر آموزگار توضیح دادهاند که با آنکه نیبرگ کلمه را خروس خوانده است و موله سرویگ (درخت سرو) خوانده و شاخە سرو معنی کرده است ایشان کلمه را ا روس به معنی سفید خوانده و آن را صفتی براي گیاه هوم (که نماد دین زردشتی است) گرفتهاند. همانطور که میدانید عروس در زبان فارسی وام واژهاي از عربی است پس باید ریشە کلمه را در گویشها که اصیلتر به نظر میرسند جستجو کرد. از این رو به یاري سرکار خانم دکتر ایران کلباسی واژة عروس را در گویشها پیدا کردیم که از آن جمله در ک ردي būk و در تالشی به واژة vayu برخوردیم. به تازه عروس در گویش تاجیکی نیز kelin میگویند که بیربط به نظر نمیرسد. در گویش لک نیز به عروس bowi و به داماد zomā میگویند. تمامی این شواهد مبنی بر یکی بودن این واژه در تمام زبانهاي هند و اروپایی است. در آلمانی احتمالا تعمیمی از روي نمونە یونانی واژه انجام شده است: یعنی brūdi-būri- * مطابقت میکند با koyrídion dōma در یونانی. اما واژه در یونانی ترکیبی است که دیگر در آلمانی حفظ نشده است پس باید فرض کرد که فقط در زبان شعري بهجا مانده است. چون صورت ترکیبی واژه امروزه به کار نمیرود پس معناي هر دو در هم ادغام شده و حتی معنی دوم یعنی همسر (زوجە ) شرعی تقریبا از بین رفته و منسوخ شده است. نتیجهگیري Braut به زنی (Frau) گفته میشود که در روز عروسی بکارت خود را به شوهرش تقدیم میکند و در نتیجه به صورت زوجە قانونی او در میآید. به دلیل تحولات آوایی و زبانی واژه در زبان ادیبانه به معنی ضمنی زوجە شرعی هم به کار میرود. منابع Bechtel, Friedrich (1914): Lexilogus zu Homer. Etymologie und Stammbildung homerischer Wörter. Halle (Nachdruck Darmstadt 1964), (S. 200 f.). 127

10 مجلە زبان و زبان شناسی Braune, Wilhelm (1907): Nhd. Braut in den germanischen Sprachen. In: BGDSL 32, S Ausgehend von der Auseinandersetzung mit Behaghel im gleichen Band S Vgl. auch die Nachträge zu Braut, im gleichen Band S Domaszewski, A. von (1893): Das deutsche Wort Braut in lateinischen Inschriften. In: Neue Heidelberger Jahrbücher 3, S Fischer, Andreas (1986): Engagment, Wedding and Marriage in Old English. Heidelberg. Gundermann, G. (1901): Das deutsche Wort Braut bei Römern und Griechen. In: ZdW 1, S van Helten, W. (1909). Zur Etymologie von Braut. In : BGDSL 35, S Kauffmann, Friedrich (1910): Braut und Gemahl. In: ZdPh 42, S Kluge, Friedrich (1909): Zur deutschen Etymologie. III (Braut). In: BGDSL 34, S Köstler, Rudolf (1943): Raub-, Kauf-und Friedelehe bei den Germanen. In: ZRG, gm. Abt. 63, S W. Krogmann (1932): Frutis. In : Glotta 20, S ders. (1934): Brautlauf und Braut. In: WuS 16, S Loewe, Richard (1906): Altgermanische Elemente der Balkansprachen. I Griechisch. A Vermittlung durch das Latein. 5. Mgr. brýtis. In: ZvS 39, S Markey, T. L. (1985): Possession and Own (in Indo-European and Beyond). In: Hansjakob Seiler & Gunter Brettschneider (eds.): Language Invariants and Mental Operations. Tübingen. S ders. (1987): The Lexical Semantics of Western Indo-European Girl. In: Aspects of Language. Studies in Honour of Mario Alinei, ed. N. Arhammar & A. Hagen. Amsterdam. S Thieme, Paul (1963): Jungfrauengatte. In: ZuS 78, S von Kraus, Carl (1952): Deutsche Liederdichter des 13. Jahrhunderts, Tübingen 38nI. Wiedemann (1902): Etymologien. 2. Got. brūþs und andre idg. Verwandtschaftsnamen. In: BKIS 27, S (speziell bis 218). آموزگار ژاله و احمد تفضلی اسطورة زندگی زردشت. تهران: چشمه.